Cổng Tam Quan Nội

Chùa Ba Vàng là một trong những điểm đến tâm linh hấp dẫn của Quảng Ninh. Tới đây du khách không chỉ được chiêm bái, lễ Phật trong không gian tráng lệ, nguy nga, lộng lẫy mà còn được thưởng ngoạn phong cảnh thiên nhiên nguyên sơ, hữu tình. Bước tới Thành Đẳng Sơn ấn tượng đầu tiên về ngôi chùa lớn nhất miền Bắc này chính là hình ảnh cổng Tam Quan Nội hùng vỹ, uy nghiêm đứng sừng sững như bước trường thành bảo vệ cho khí thiêng ngàn năm nơi đây.

Cổng tam quan được hiểu như thế nào?

Trong quan niệm truyền thống văn hóa Việt xưa

Cổng tam quan là một kiến trúc trong văn hóa truyền thống Việt đã có từ xa xưa và xuất hiện chủ yếu trong kiến trúc như cổng làng, chùa, chiền, đình, miếu. Nhưng chỉ từ khi đạo Phật du nhập và phát triển mạnh mẽ vào thời kỳ Lý Trần thì cổng tam quan là kiến trúc chủ yếu trong các ngôi chùa của Phật giáo Đại Thừa.

Được gọi là Tam Quan bởi cổng được thiết kế 3 của theo thuyết tam tài, cửa lớn nhất là lối cổng chính giữa, hai lối cổng phụ bố trí hai bên, cổng chính rất ít khi được mở trừ những dịp đặc biệt. Hai  cửa nhỏ được gọi là cửa Thanh long (từ bên trái vào) và Bạch hổ (từ bên phải vào). Người xưa quan niệm, khách đến chùa phải nên đi vào cửa trái và ra cửa phải. Điều này có nghĩa là “Nhập Thanh long xuất Bạch môn”, hàm ý rước phúc đức về nhà.

Theo triết lý nhà Phật

Và theo triết lý nhà Phật thì cửa tam quan tượng trưng cho 3 cách nhìn là “hữu quan”, “không quan” và “trung quan”. Trong đó, “hữu quan” là thể hiện cái sắc (giả), “không quan” là tượng trưng cho cái không (vô thường) và “trung quan” là thể hiện sự trung dung của cả hai yếu tố sắc và không.

Ngoài ra, cổng tam quan còn là ý niệm về ‘tam giải thoát môn” bao gồm các cửa vô tác, vô tướng và vô không để có thể bước vào cõi Niết Bàn. Chỉ khi con người hiểu được ý nghĩa của ba cửa này thì mới có thể thoát khỏi được những sân si, oán hận, đau khổ để tìm được sự bình yên, an lạc trong tâm hồn.

Chiêm ngưỡng kiến trúc Cổng Tam Quan chùa Ba Vàng

Cũng như các kiến trúc phổ biến của cổng tam quan thì tam quan chùa ba Vàng cũng chia làm 3 cửa hình vòng cung,  biểu tượng cho Tam Giải Thoát Môn để vào được Niết bàn:  cửa không (Không môn), cửa vô tướng (vô tướng môn) và cửa vô nguyện (vô nguyện môn), gọi chung là tam môn. Thành cửa xây bằng bê tông và lát đá. Du khách hành hương tới đây cũng chỉ luôn vào cửa trái và ra cửa phải để mong nhận được nhiều phúc lộc.

Cổng Tam Quan chùa Ba Vàng được thiết kế 2 tầng, tầng trên có treo một chiếc chuông lớn. Mái thiết kế dạng mái cong, lợp ngói đỏ, đầu đao cong vuốt hướng ngược lên trời cao, và đều được đắp hình tứ linh nổi trông vô cùng thanh thoát, uyển chuyển. Cột mái được sơn toàn bộ màu gỗ hài hòa với màu của mái.

Cửa chính được chồng 3 tầng mái, hai của phụ là 2 tầng mái. Mỗi cửa đều có 4 cột trụ chống bằng bê tông, cốt thép và lát đá. Trên cột đều có khắc Hán văn tự và đều được điêu khắc khá tỉ mỉ. Phía hai bên đầu hái cửa phụ có hai cầu thang để khách lên xuống. Đứng trên tầng 2 cổng tam quan du khách có thể ngắm toàn cảnh chùa Ba Vàng và toàn bộ cảnh núi non hùng vĩ, rừng thẳm linh thiêng của Bạch Đẳng Sơn, cũng như cảm nhận được vẻ thanh tịnh chốn Phật môn.

Không gian xung quanh cổng tam quan nội

Trước và sau cổng tam quan là một khuôn viên rộng lớn. Trong đó được trồng nhiều cây Tùng, La Hán cổ, nhiều loại tùng, bách, thông được tạo hình bonsai rất đẹp mắt. Ngay trước cổng là cầu thang bộ rộng lớn, vào những dịp lễ lớn đều được trang hoàng vô cùng lộng lẫy nhất là lễ hội Hoa Cúc.

Bước qua cổng tam quan là ngôi Đại Hùng Bảo Điện nguy nga, lộng lẫy, một ngôi chùa Một Cột ngự trên đài sen tọa lạc giữa một hồ nước trong suốt tuyệt đẹp cùng nhiều hạng mục sân vườn, lầu chuông, gác trống, thư viện, trai phòng….được thiết kế hài hòa.

Nhìn từ xa, cổng Tam Quan chùa Ba Vàng như một dải trường thành lớn, khép kín bảo vệ cho toàn bộ hệ thống công trình bên trong. Đây là một trong những kiến trúc cổng chùa kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp của kiến trúc truyền thống và thiết kế hiện đại. Khi về đêm, toàn cảnh cổng Tam Quan cang làm cho ngôi chùa trở nên tỏa sáng lung linh tuyệt đẹp.