Chùa Suối Tắm

Có lẽ nhắc đến hệ thống di tích chùa ở cõi Phật Yên Tử thì tên mỗi ngôi chùa đều gắn liền với một giai thoại đẹp về Điếu Ngự Trần Nhân Tông và đệ tử thân cận của ông sau khi viên tịch. Chùa Suối Tắm cũng không nằm ngoài những điển tích ấy. Tựa mình bên sườn dốc Cửa Ngăn của dãy núi Kim Cương, tọa lạc ở thế đất tựa như đầu Rùa ( một trong 4 linh tự của quốc gia ), càng làm cho hình ảnh ngôi chùa thêm linh thiêng, huyền bí.

Sự tích tên gọi chùa Suối Tắm

Tục truyền rằng trước chùa có một dòng suối nước trong veo, mát rượi. Người dân ở đây mỗi khi lên rừng săn bắn, đốn củi, hái thuốc thường xuống tắm mát nên cư dân quen gọi là ” Suối Tắm “.  Vùng Cửa Ngăn tục truyền gọi là cửa rừng là nơi vùng đồng bằng ven sông Bạch Đằng và vùng núi cao gặp nhau. Tín đồ Phật giáo xem đây là ranh giới ngăn cách cõi Phật và cõi trần tục. Từ khi đạo Phật du nhập và phát triển trên Yên Tử thì nhiều tăng sỹ đã đến tu hành và lập chùa thờ Phật.

Thầy trò Phật Hoàng Trần Nhân Tông và Bảo Sái trên đường lên núi Yên Tử cũng ghé chân qua đây. Nhận thấy phong cảnh hữu tình, dòng suối nước trong xanh mát chảy róc rách ngày đêm hòa lẫn tiếng chim rừng thánh thót. Trên bờ muôn hoa đua nở khoe sắc rực rỡ, tỏa hương thơm ngát. Cảnh trí thiên nhiên trong trẻo, đẹp đẽ. Nên hai thầy tò rủ nhau xuống tắm để rửa sạch bụi trần rồi tiếp tục hành hương tới Yên Tử. Nhà vua còn trồng một cây đa ngay bên bờ suối để tỏa bóng mát. Đến bây giờ cây đa xưa vẫn còn gốc tích, gỗ trổ thành những cành tỏa ra như bàn tay Đức Phật xòe ra che chở cho con người. Cũng từ đó nhân dân truyền tai nhau gọi tên chùa này là chùa Suối Tắm.

Lịch sử xây dựng chùa

Từ miếu nhỏ thờ Nguyệt Nga công chúa

Chùa xưa chỉ là một ngôi miếu nhỏ thờ người Nguyệt Nga công chúa. Tương truyền bà là người nhân đức, có công với nhân dân, đất nước và nghĩa quân khởi nghĩa ở thế kỷ XVIII. Bà mất khi còn rất trẻ nên nhớ ơn bà nhân dân đã lập miếu thờ, tôn làm Phúc Đẳng Thần trấn giữ cửa rừng này. Chùa Suối Tắm trở thành vị trí ngôi chùa cửa ngõ trong hệ thống chùa, tháp Yên Tử lúc bấy giờ. Ngôi chùa đặc biệt linh thiêng, mầu nhiệm.

Dựng thêm miếu thờ Mẫu Địa

Đến những năm đầu của thập kỷ ba mươi thế kỷ XX, thì một nhà tư sản Bạch Thái Bưởi đã dựng thêm ngôi miếu thờ Mẫu Địa để tạ thần núi khi tiến hành khai thác than quanh khu vực này. Nay ngôi miếu này là gian hậu cung của chùa mới và tạc Đại tự đề “Đệ Nhị Địa Thiên” và bức cửa võng khắc Mai hoá Rồng.

Nơi trung chuyển đồ thờ

Chùa Suối Tắm cũng là nơi để nhân dân chuyển chuông, đồ thờ, tế khí, tượng từ chùa Cầm Thực sang khi chùa ngôi chùa này bị tàn phá trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Từ đó, một miếu thờ mặc nhiên trở thành một ngôi chùa trước thờ thần, sau thờ Phật.

Trùng tu năm 2009

Trong khoảng thời gian sau thì đoàn làm công đức ở Hải Phòng đã trùng tu và xây thêm thành ngôi chùa rộng rãi, quy mô lớn hơn. Và lần cuối cùng trùng tu là vào năm 2009, bằng nguồn đầu tư của Nhà nước và công đức của quý khách thập phương thì chùa đã được đầu tư tu bổ mới khang trang hơn trên khuôn viên hơn 800 mét vuông.

Khám phá kiến trúc chùa Suối Tắm

Do nhiều lần xây nối và trung tu nên kiến trúc chùa đa dạng.

Nhà Tam Bảo

Được thiết kế theo kết cấu hình chữ “Đinh ” (J) gồm ba gian Tiền đường và Hậu cung diện tích 200 mét vuông. Mái lợp ngói mũi hài, hai đầu nóc, đầu đao bốn góc mái trang trí hình Rồng sóng nước, vân mây. Cánh cửa chính được cấu trúc “Thượng song hạ bản”. Ở mặt trước của hai trái nhà là hai cửa sổ tròn được điêu khắc chữ Thọ cách điệu rất mềm mại, thanh thoát.

Nhà thờ Tổ

Được bố trí bên trái chùa, diện tích 100 mét vuông, xây theo hình chữ “Nhất” (-), mái lợp ngói mũi hài, hình Rồng ngậm hai đầu bờ nóc. Đầu đao bốn góc,  mái trang trí hình Rồng sóng nước vân mây uốn cong tròn, trang trí chữ Thọ cách điệu ở mặt trước hai gian chái. Cửa cũng  cấu trúc “Thượng song hạ bản”. Lầu chuông, Lầu trống có diện tích 30 mét vuông, mái ngói mũi hài, đầu đao bốn góc mái trang trí sóng nước vân mây.

Tượng thờ

Toàn bộ hệ thống tượng, pháp khí trong chùa và nhà thờ Tổ, mới được đưa vào thờ năm 2011 khi khánh thành chùa và được bài trí theo  kiến trúc chùa Việt và Phật giáo Đại thừa. Nhà thờ Tổ, chính gian giữa thờ Tam Tổ Trúc Lâm, bên phải thờ Tam Toà Thánh Mẫu (Mẫu Thiên, Mẫu Địa, Mẫu Thoải), bên trái thờ Mẫu Thượng Ngàn

Vãn cảnh chùa Suối Tắm

Qua cổng tam quan

Các di tích chùa ở Yên Tử, muốn tới được chùa thì du khách phải trèo non vượt núi nhưng tới chùa Suối Tắm bạn sẽ qua cổng Tam quan, rồi đi bộ qua mấy mươi bậc đá xếp để vãn cảnh và lễ Phật. Đó cũng là nét riêng và khác biệt ở nơi đây.

Cây cối vạn năm cổ thụ

Xung quanh chùa cây cối bao phủ tỏa bóng mát rượi.Vào những ngày hè oi bức thì không khí nơi đây vẫn mát mẻ, thanh tịnh níu chân khách hành hương. Dòng suối in bóng hình cây cổ thụ vạn năm. Chim chóc vẫn đua nhau về làm tổ.

Mùa đông dải núi quanh chùa như một bức thành chặn đứng luồng gió bấc tràn về nên không khí vẫn ấm áp như những ngày xuân. Dưới suối sương giăng, mây phủ kín, ngôi chùa mờ mờ, lúc ẩn lúc hiện thấp thoáng trong mây gió.

Du khách tới chùa lễ Phật chớ quên tới thắp hương tưởng niệm vua Trần và công chúa Nguyệt Nga. Được biết, chùa đặc biệt linh nên bạn hãy khấn cầu tâm nguyện khi dâng hương sẽ rất mầu nhiệm.

Nhà thơ Vũ Xuân Hồng tới thăm viếng đã xuất khẩu thành mấy câu thơ :

“Vua vào mảnh đất này tu hành,
Thấy con suối nhỏ trong lành chảy qua,
Tắm xong người thấy khoẻ ra,
Bụi trần rũ sạch như là phép tiên,
Nhẹ tênh bước tới cửa thiền,
Đắc đạo hoá Phật giữa miền Non thiêng…”