Đền thờ Đức ông Trần Quốc Nghiễn

Đền thờ Đức ông Trần Quốc Nghiễn là một di tích lịch sử cấp Quốc gia được công nhận vào năm 1993. Ngôi đền nổi tiếng đẹp với kiến trúc xây dựng vừa cổ điển, vừa truyền thống. Tọa lạc tại thị trấn Hòn Gai, TP Hạ Long (Quảng Ninh) – đây là  nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của người dân địa phương. Nơi đây đã và đang thu hút đông đảo du khách thập phương tới tham quan và thắp hương tưởng nhớ công đức.

Vài nét về đền thờ Đức ông Trần Quốc Nghiễn

Sự tích đền thờ

Theo sử sách, Trần Quốc Nghiễn là con trai cả của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, cháu đích tôn của An Sinh Vương Trần Liễu và là cháu ruột của vua Trần Thái Tông. Tương truyền, ông là một vị tướng tài ba, dũng mãnh, là một vị quan thanh liêm, chính trực rất được lòng người.

Hơn thế, ông còn là một vị tôi trung, một người con hiếu thảo trong gia đình.Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông xâm lược, ông và các tướng lĩnh nhà Trần đã lập nhiều chiến công hiển hách, đánh đuổi quân xâm lược, để nhân dân được sống cảnh thanh bình.

Đặc biệt, trong cuộc chiến trên sông Bạch Đằng lần thứ 3 vào năm 1288, Trần Quốc Nghiễn đã có công lớn trong việc dẹp giặc và bình định  vùng Đông Bắc của đất nước. Sau khi ông mất, nhân dân đại phương đã lập đền thờ để ghi nhớ công ơn to lớn cũng như tấm lòng thương yêu con dân của ông.

Quá trình xây dựng

Đền Trần Quốc Nghiễn được xây dựng ngay dưới chân núi Bài Thơ, vào khoảng  cuối thế kỷ XIII, trên một nền đất cao, lưng tựa vào vách núi, mặt hướng ra vịnh Hạ Long.  Ban đầu, là tự tay các chủ thuyền tập trung chở gỗ  từ các huyện về hang trước của đền để đục đẽo, khắc họa tiết. Hang này được người dân gọi là hang Đầu Gỗ.

Qua thời gian, đền bị hư hỏng nhiều, nhân dân địa phương đã góp của, góp công chung tay trùng tu, sữa chữa lại ngôi đền. Cho đến nay, đền được nhà nước nâng cấp và quản lí, trở thành khu di tích mang vẻ đẹp cổ kính, linh thiêng trên miền đất mỏ Quảng Ninh.

Kiến trúc và không gian của đền thờ Đức ông Trần Quốc Nghiễn

Kiến trúc của đền

Được xây dựng theo lối kiến trúc truyền thống, đền thờ Đức ông Trần Quốc Nghiễn không chỉ đậm chất trang nghiêm, cổ kính mà còn phảng phất vẻ đẹp uy nghi, hiện đại. Đền được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ, trên là hai mái vòm chồng nhau lợp ngói cong vuốt, đỉnh mái được trang trí hình rồng phượng.

Ở giữa hai mái là những bức phù điêu cổ được chạm khắc rất tinh tế. Trước cửa đền là bậc thang dài khoảng 3m, cách biệt ngôi đền với khoảng sân rộng. Cổng đền có hai cột trụ chính khắc chữ cổ, xung quanh đền nhiều cây cổ thụ tỏa bóng mát rượi.

Không gian đền

Ngôi đền được chia làm 3 gian bái đường và 1 gian hậu cung.  Đền thờ Mẫu nằm ở bên phải đền chính. Ban chính thờ Trần Quốc Nghiễn, ban bên phải thờ Đệ Nhất Vương Cô, ban trái thờ Đệ Nhị Vương Cô Trong đền có đầy đủ nghi trượng, bát bửu, các đồ tế khí.

Ngoài ra, khuôn viên của đền thờ có một chiếc giếng cổ. Giếng này nước rất trong và ngọt. Tương truyền, xưa các chủ thuyền, ngư dân đánh bắt xa bờ hay vào trú chân, lấy nước ngọt để dùng.

Bên ngoài, còn có 2 tấm bia đá và 5 bức tượng cổ (có từ thế kỷ XIII) do một số chủ thuyền tạc dựng vẫn còn được lưu giữ.

Lễ hội đền thờ Đức ông Trần Quốc Nghiễn

Lễ hội truyền thống địa phương được tổ chức vào ngày mất của Đức ông – ngày 24/3 âm lịch hàng ngăm những đã bị mai một từ nhiều thập kỉ trước. Mãi đến năm 2008 đến nay mới được nhà nước phục dựng lại và tổ chức vào dịp 29 và 30 – 4 hàng năm. Nội dung chủ yếu là tái hiện lại hình ảnh Đức ông hộ giá vi hành, có lẽ rước đuốc thiêng, đặc biệt là nghi lễ thả hoa đăng vào buổi tối…

Đây là một trong những hoạt động có ý nghĩa thể hiện lối sống, văn hóa, tín ngưỡng của cư dân vùng biển đảo. Đồng thời, cũng để thể hiện lòng biết ơn các anh hùng dân tộc có công, giáo dục, nâng cao ý thức và lòng tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Vào thời điểm diễn ra lễ hội, nơi đây đã thu hút hàng vạn tăng ni, phật tử, người dân và du khách đến khắp nơi đến tham quan.

Có thể nói, đền thờ Đức ông Trần Quốc Nghiễn là một trong những di tích lịch sử cổ với vẻ đẹp cổ kính, thiêng liêng, điểm tô và làm phong phú cho bức tranh thiên nhiên hữu tình của quần đảo miền núi phía Bắc này.