Miếu thờ Trần Khánh Dư

Quan Lạn, Vân Đồn là một trong những địa danh nổi tiếng, lưu giữ nhiều di tích lịch sử, nhiều chứng tích văn hóa hào hùng cũng như truyền thống tôn giáo, tín ngưỡng của dân tộc. Ngôi miếu thờ Trần Khánh Dư là một trong những di tích cấp Quốc gia, là niềm tự hào và lòng biết ơn của nhân dân nơi đây đối với vị tướng tài giỏi nhà Trần đã ghi nhiều chiến công vang dội giữ gìn hòa bình cho đất nước.

Trần Khánh Dư – vị anh hùng của dân tộc

Là một vị tướng tài giỏi của nhà Trần, là vị anh hùng dân tộc, ông được vua Trần phong chức Nhân Huệ Vương khi còn rất trẻ. Ông nổi tiếng là một vị thần trung quân ái quốc, là một vị tướng tài giỏi, thao lược, văn võ song toàn và nhà  lý luận quân sự sắc bén, lập nhiều chiến công hiển hách cho triều đại.

Tiểu sử Trần Khánh Dư

Theo sử sách, ông là người Chí Linh, Hải Dương, cha là Thượng tướng Nhân Huệ hầu Trần Phó Duyệt, mẹ là Trần Thái Anh. Từ thời niên thiếu ông đã tỏ ra rất thông minh, lanh lợi, và rất dũng cảm.

Lớn lên ông được vua Trần rất trọng dụng và nhận làm con nuôi và phong tước hiệu Nhân Huệ Vương, nắm giữ nhiều chức vụ chủ chốt trong triều. Và đặc biệt được giao trấn giữ trọng điểm Vân Đồn.

Vì vậy, gần nửa cuộc đời ông đã gắn với vùng đất oanh liệt này, cùng quân dân và sinh ra tử đánh đuổi giặc Nguyên – Mông giữ vững biển đảo, phát triển kinh tế, thiết lập mối quan hệ ngoại giao với nước ngoài qua hệ thống thương cảng.

Vị tướng tài giỏi, mưu lược, người anh hùng của dân tộc

Trần Khánh Dư là một vị tướng lĩnh có vai trò rất lớn trong cuộc kháng chiến chống giặc Nguyên – Mông ba lần xâm lược nước ta. Trên phòng tuyến Vân Đồn ông cùng các tướng sĩ đã tiêu diệt 100 đại chiến thuyền và trên 70 vạn thạch lương cùng khí giới của triều đình nhà Nguyên lần thứ 3 ( năm 1288 ).

Trận đánh này đã đập tan ý chí xâm lược Đại Việt của nhà Nguyên, đất nước sạch bóng quân thù, tập trung phát triển kinh tế xây dựng triều đại hưng thịnh nhất trong lịch sử. Không chỉ thế, ông còn có công trong việc dẹp loạn ở phương Nam, Bình Man, thống nhất Nam – Bắc một nhà.

Đặc biệt, ông đã trấn giữ thương Cảng trọng yếu Vân Đồn suốt nhiều năm dài, ngăn chặn nhiều âm mưu thâm độc của nước ngoài qua các thuyền buôn vào nước ta, giữ yên bờ cõi, thúc đẩy giao lưu văn hóa, kinh tế.

Miếu thờ Trần Khánh Dư – di tích lịch sử thiêng liêng trên đảo Quan Lạn

Sau khi ông mất để tưởng nhớ công ơn to lớn của ông đối với đất nước nhân dân địa phương đã tập trung xây dựng miếu ( nghè, đền ) thờ tại Quan Lạn, Vân Đồn. Qua thời gian miếu cũng bị hư hại nhiều, nhà nước đã nhiều lần trùng tu, tôn tạo, xây mới nhiều địa điểm. Đến nay, đây là một công trình kiến trúc cổ vừa đậm chất cổ kính, vừa phảng phất nét đẹp của hiện đại, là niềm tự hào của cư dân nơi đây.

Kiến trúc cổ kính, thiêng liêng

Trước kia người dân xây miếu khá khang trang, theo lối kiến trúc hình kiểu chữ  “Đinh”. Chất liệu bằng gỗ toàn bộ là gỗ Lim quý nên vô cùng bền vững, chắc chắn. Miếu được bố trí rộng năm gian có hậu cung thờ nhô ra phía sau, bốn góc đao nghè vút cong, trên bờ nóc có đắp nổi hình “ Lưỡng long chầu nguyệt”. Gian chính giữa thờ đức thánh Trần, hai nhà trái phải “tả vu và hữu vu” bố trí đều hai bên.

Điêu khắc tinh xảo

Nội thất bên trong miếu nhất là ở các vì kèo, xà, cột được chạm trổ rất tinh xảo và vô cùng tỉ mỉ với các hoạ tiết “ rồng, mây, hoa lá, long, ly, quy , phượng”. Trong gian thờ có đặt tượng đúc bằng đồng của Trần Khánh Dư được đặt trên bệ cao, dưới có  ba bát chân nhang và bệ để đặt đồ cúng tế.

Quan sát kĩ trên các xà kèo,  xà dọc, xà ngang…mọi thứ đều được khắc chữ, được trạm trổ hình đầu rồng. Trên mỗi đầu bờm vuốt về phía sau, các đấu trụ khắc hoạ hoa sen, hoa cúc, hai bức phù điêu trong hậu cung và ngoài  bái đường cũng được chạm khắc nổi hình “ Lưỡng long chầu nguyệt ” nghĩa là  hoa lá, mây ẩn xung quanh giống như trên nóc miếu.

Miếu thờ Trần Khánh Dư hiện nay

Trải qua nhiều biến cố lịch sử công trình kiến trúc cổ này bị hư hại. Năm 1961 các bô lão trong làng đã tổ chức lễ rước bài vị và tượng về ngự tại Đình làng. Đến năm 2011, Đảng và chính quyền cùng nhân dân nơi đây đã đóng góp kinh phí xây dựng lại toàn bộ nghè “miếu” về vị trí cũ.

Năm 1961, các bô lão trong làng rước bài vị, sắc phong và tượng đức thánh Trần Khánh Dư về phò tự tại Đình làng. Năm 2011, Đảng, nhà nước và nhân dân địa phương đã đóng góp xây dựng lại toàn bộ nghè “đền” trên vị trí cũ.

Ngày nay, miếu được xây dựng rộng rãi trong không gian thoáng rộng, mát mẻ, sân được lát gạch với nhiều cây cổ thụ lớn toả  bóng mát xum xuê. Đặc biệt, có hồ bán nguyệt nước trong suốt. Tại cổng chính có thêm hai cột, bên trên  đắp nổi hạc chầu, các mặt của cột đều được khắc câu đối.

Du khách đến tham quan Miếu thờ Trần Khánh Dư không chỉ trầm trồ trước kiến trúc vô cùng tinh tế, xúc động trước vẻ trầm lặng, linh thiêng mà còn có cơ hội trải nghiệm hoạt động lễ hội rước sắc Đức thánh Trần Nghè và Đình Quan Lạn, đám rước Đức thánh Trần từ Nghè về Đình trong Lễ hội truyền thống Vân Đồn lịch sử.