Ngã ba Đồng Lộc

Hà Tĩnh – mảnh đất địa linh nhân kiệt, đây được xem là một trong những vùng giàu truyền thống cách mạng và văn hóa, bên cạnh đó nhiều tên đất, tên người đã được đi liền với trang lịch sử hào hùng của dân tộc. Ngã ba Đồng Lộc một địa danh linh thiêng đã trở thành huyền thoại trong cuộc chiến đấu giành lại đất nước, giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước của du lịch Hà Tĩnh.

Du lịch Hà Tĩnh – Ngã ba Đồng Lộc được gắn liền với hình ảnh 10 cô gái thanh niên xung phong đã hy sinh trong cuộc chiến tranh Việt Nam, đây là trận chiến oanh tạc đổ máu của không lực Hoa Kỳ.

Thông tin chung về Ngã ba Đồng Lộc

Vị trí địa lý

Ngã ba Đồng Lộc được nằm trên tuyến đường mòn Hồ Chí Minh xuyên qua với dãy núi Trường Sơn – Hà Tĩnh, được xem là giao điểm cho quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2, nó thuộc địa phận thị trấn Đồng Lộc – Can Lộc – Hà Tĩnh.

Ngã ba Đồng Lộc nằm gọn trên con đường Trường Sơn, trên thung lũng hình tam giác, hai bên là đồi núi trọc, ở giữa chính là con đường độc đạo, mặt đường giống như hình lòng máng. Ngày xưa khi bom địch thả xuống bên đất đá nào cũng lăn xuống làm cản trở quá trình đi lại của tuyến giao thông. Tất cả mọi loại phương tiện thông cửa ngõ Bắc – Nam đều phải đi qua Ngã ba Đồng Lộc. Đây được xem là cổ họng, vượt qua con đường này còn có khá nhiều con đường khác dẫn vào phía Nam.

Lịch sử ra đời

Được xem là một trong những tuyến giao thông hết sức quan trọng trong thời kỳ chiến tranh, cho nên quân đội Hoa Kỳ đã tập trung tại đây khá nhiều máy bay nhằm thả bom cắt đứt đường tiếp tế của người miền Bắc cho chiến trường miền Nam.

Vào những năm  1964 – 1972, tuyến đường quốc lộ 1A khi đi qua địa bàn Hà Tĩnh đã bị đánh phá, chia cắt hoàn toàn, tại thời điểm này mọi thông thường từ miền Bắc khi đi vào miền Nam đều phải đi theo hướng trục chính đường 15A. Trong đó, Ngã ba Đồng Lộc chính là địa điểm hiểm trở nhất trên con đường này. Đây được ví như yết hầu, mạch máu cho tuyến giao thông nối liền của hậu phương miền Bắc đối với tiền tuyến miền Nam.

Khi đã được xác định vị trí cũng như chiến lược quan trọng của Ngã ba Đồng Lộc, cũng vào trong năm đó, Đồng Lộc bị đánh phá liên hoàn và năm 1968 là năm tháng đánh bom ác liệt nhất. Theo thống kê từ tháng 4 – tháng 10 của năm  1968, Ngã ba Đồng Lộc đã phải tự mình gánh chịu với hơn 50.000 quả bom lớn nhỏ, bình quân cứ mỗi 1m2 là đã phải chịu đựng trên 3 quả bom, mặt đất rúng động, biến dạng, đất đá dường như bị cày xới, các hố bom lởm chởm được san lấp bởi những quả bom khác. Lúc này, Ngã ba Đồng lọc chìm trong lửa đỏ, nổ tung từng nhịp, cây không còn có lá, ngọn cỏ bên đường cũng chẳng kịp mọc lên.

Tại chiến trường lúc này đã tập trung khá nhiều lực lượng lớn như: bộ đội, thanh niên xung phong, công an, dân quân du kích, công nhân giao thông… số người chiến đấu và người phục vụ chiến đấu chiếm khá đông với hơn 16.000 người, họ cùng nhau làm nhiệm vụ chiến đấu đánh trả những chiếc máy bay không quân Mỹ. Công việc mỗi ngày chính là san lấp hố bom, phá bom nổ chậm và làm cọc tiêu dẫn đường chỉ lối cho quân đội Việt Nam.

Để có thể luôn giữ vững được mạch máu giao thông từ Bắc xuôi vào Nam luôn thông suốt, hàng trăm, hàng ngàn người chiến sỹ và nhân dân đã ngã xuống. Đặc biệt sự hy sinh của 10 cô gái đôi mươi thanh niên xung phong của tiểu đội 4, Đại đội 552, Tổng đội 55. Vào trưa ngày 24 tháng 7 năm 1968, cũng như mọi ngày các chị đều ra đường làm tốt nhiệm vụ.

Cho đến 16 giờ cùng ngày, trận mưa bom như trút, một quả bom được nổ gần hầm chữ A, nơi cả 10 cô gái đang tránh bom, làm sập hầm và cả 10 cô gái đã hy sinh. Sự ra đi của những cô gái đầy thương tiếc, họ ra đi khi tuổi đời còn rất trẻ người nhỏ nhất chỉ mới 17 tuổi, 3 cô chị lớn cũng chỉ mới bước sang tuổi 24.

Khám phá khu di tích Ngã ba Đồng Lộc

Ngày nay, khu di tích đã được đi vào lịch sử chứng nhận bởi cấp Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc được đầu tư xây dựng ngày thêm khang trang, nhiều công trình kiến trúc đã xây dựng như:

• Khu mộ 10 cô gái TNXP
• Nhà bia tưởng niệm TNXP toàn quốc
• Sa bàn chiến đấu
• Nhà bảo tàng kỷ niệm
• Tháp chuông Đồng Lộc

Và còn nhiều công trình văn hóa tâm linh khác đang được nhà nước đầu tư kiến thiết xây dựng lại.

Để có thể ghi lại được những chiến tích anh hùng 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc, vào ngày 7 tháng 6 năm 1972, chủ tịch nước đã truy tặng danh hiệu “Anh hùng Lao động” cho tiểu đội của 10 cô gái. Từ đó, ngã ba Đồng Lộc cũng đã được công nhận là di tích cấp Quốc gia.

10 cô gái Đồng Lộc kiên cường, bất khuất, dũng cảm đã được ghi danh, luôn sống mãi với thời gian và những khoảnh khắc lịch sử quan trọng:

• Tiểu đội trường: Võ Thị Tần – 24 tuổi
• Tiểu đội phó: Hồ Thị Cúc – 24 tuổi
• Nguyễn Thị Nhỏ – 24 tuổi
• Dương Thị Xuân – 21 tuổi
• Võ Thị Hợi – 20 tuổi
• Nguyễn Thị Xuân – 20 tuổi
• Hà Thị Xanh – 19 tuổi
• Trần Thị Hường – 19 tuổi
• Trần Thị Rạng – 18 tuổi
• Võ Thị Hà – 17 tuổi

Ngã ba Đồng Lộc – vùng đất địa linh nhân kiệt

Tất cả đã ngã xuống khi tuổi đời còn rất trẻ, họ xứng đáng là những chiến sĩ anh hùng. Các chị đã vĩnh viễn nằm xuống ngay tại ngã ba huyết mạch thông cửa ngõ Bắc – Nam này, họ đã sống và trút hơi thở cuối cùng cho tổ quốc Việt Nam. Tên tuổi của 10 cô gái TNXP đã được nhà thơ Vương Trọng gieo nên những vần thơ “Lời thỉnh cầu giữa Ngã ba Đồng Lộc năm 1995;… Hai bảy năm trôi qua chúng tôi không thêm tuổi nào…”.

Những người nữ chiến sĩ đã ra đi khi tuổi đôi mươi, chưa có ai lập gia đình. Càng khâm phục hơn chính là khi đã đến ngày thứ 3 mới có thể tìm thấy thi thể của chị Hồ Thị Cúc trên đồi Trọ Voi với tư thế khiến nhiều người thương xót, chị vẫn ngồi đó, đầu đội nón, bên cạnh là chiếc cuốc, đầu 10 ngón tay ứa máu đã bị đông cứng khi đang bới đất thông đường cho xe.

Du lịch Hà Tĩnh – Ngã ba Đồng Lộc xứng đáng là một điểm đến vô cùng đặc sắc, về với vùng đất địa linh nhân kiệt, khám phá ra nhiều điều mới mẻ sẽ giúp cho du khách cảm thấy thỏa mãn hơn sau ngày làm việc mệt mỏi. Bên cạnh đó, không gian nơi đây đều thoáng đãng, lắng đọng thêm nhiều chút về tình yêu đất nước.