Địa đạo Vịnh Mốc

Địa đạo Vịnh Mốc, một công trình quân sự ngầm trong thời kỳ chiến tranh tại Quảng Trị. Ngày nay, đây là một điểm du lịch Quảng Trị hấp dẫn, ý nghĩa.

Thông tin chung về địa đạo Vịnh Mốc

Địa đạo Vịnh Mốc, thuộc địa phận thôn Vịnh Mốc, xã Vĩnh Thạch, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị cách bãi tắm Cửa Tùng 7 km về phía Bắc. Trên con đường rợp bóng tre xanh mát, có lẽ ít ai biết được rằng ngay bên dưới chân họ là cả một hệ thống địa đạo – Thế giới ngầm của quân và nhân dân Vĩnh Linh trong suốt những năm kháng chiến từ 1965 đến 1972.

Cấu trúc của địa đạo Vịnh Mốc

Toàn bộ hệ thống đường hầm cấu trúc hình vòm bao gồm nhiều nhánh thông với nhau qua trục chính.

Địa đạo Vịnh Mốc có:

• 13 cửa ra vào, trong đó có 6 cửa được thông lên đồi, 7 cửa thông ra hướng biển
• 3 giếng thông hơi.
• Các cửa hầm có cột gỗ để chống sập và sụt lở, được ngụy trang kín đáo, chếch theo hướng gió, đảm bảo thông thoáng.

Mặt bằng của đường hầm địa đạo Vịnh Mốc được đào cao hơn 5m so với mực nước biển, nghiêng từ 8o – 120o để nước dễ thoát. Hệ thống gió thông thoáng và mát được xây dựng khoa học, hợp lý chắc chắn sẽ tạo cho du khách những ấn tượng, bất ngờ.

Mục đích sử dụng của địa đạo Vịnh Mốc

Địa đạo Vịnh Mốc không chỉ đơn thuần là khu vực hầm chiến đấu, đây còn là không gian sống của bộ đội và người dân địa phương trong những năm tháng chiến đấu. Nơi đây gần như là pháo đài dưới đất vững chãi với 3 tầng thông nhau.

• Tầng 1 sâu 8 – 10m dùng để cơ động chiến đấu và trú ẩn
• Tầng 2 cách mặt đất từ 12 đến 15m là nơi sinh sống của dân làng
• Tầng 3 sâu hơn 23m, dùng làm kho chứa lương thực và vũ khí cho đảo Cồn Cỏ cũng như phục vụ chiến đấu cho quân và dân địa đạo Vịnh Mốc.

Có thể nói rằng địa đạo Vịnh Mốc chính là một ngôi làng dưới mặt đất với các công trình như giếng nước sinh hoạt, bếp Hoàng Cầm, trạm gác, trạm đặt máy điện thoại, bệnh xá, phòng phẫu thuật, nhà hộ sinh, kho gạo, nhà tắm…

Dọc hai bên đường hầm khoét sâu 1,8 mét và rộng 0,8 mét thành những ô nhỏ để dành cho hộ gia đình từ 3 – 4 người có thể sinh hoạt được. Bên trong hầm còn có một hội trường dùng làm nơi hội họp, biểu diễn văn nghệ, chiếu phim với sức chứa lên đến hơn 50 người.

Giá trị lịch sử của địa đạo Vịnh Mốc

Địa đạo Vịnh Mốc được đánh giá là công trình tiêu biểu của hệ thống làng hầm Vĩnh Linh. Các địa đạo được bắt đầu từ các giếng, sau đó phân bổ đều ra các đường hầm. Các địa đạo thường chạy không theo đường thẳng, theo hình chữ Z để tạo các khúc gấp vững chắc, dùng chính vách đất để chặn các đường đi của đạn bom nếu thả trúng.

Đặc biệt trong khoảng thời gian này, quân và dân Vịnh Mốc đã không chỉ dùng địa đạo làm nơi trú ẩn, tránh bom mà còn tổ chức đánh định ngay trên quê hương, cứu chữa cho thương, bệnh binh. Ngoài ra, địa đạo Vịnh Mốc còn có đến hàng trăm chuyến thuyền cảm tử từ Vịnh Mốc đã hướng ra biển, chi viện cho đảo Cồn Cỏ.

Với những giá trị lịch sử to lớn đó, năm 1976, Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch) đã đặc cách công nhận di tích địa đạo Vịnh Mốc là Di tích lịch sử, văn hóa cấp Quốc gia và tiếp tục được công nhận là di tích địa đạo Vịnh Mốc tiếp tục được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt vào năm 2004.

Các công trình tại địa đạo Vịnh Mốc

Trong gần 2.000 ngày đêm tồn tại, trong lòng địa đạo không một người nào bị thương và đã có 17 em bé chào đời, tất cả đã nói lên giá trị và ý nghĩa của địa đạo Vịnh Mốc, đồng thời cũng là kỳ tích về mảnh đất và con người nơi đây.

Khám phá địa đạo Vịnh Mốc, du khách sẽ thấy hiểu được phần nào hậu quả mà chiến tranh gây ra, hiểu được cuộc sống gian lao và tấm lòng kiên cường của quân và dân Vịnh mốc trong suốt khoảng thời gian kháng chiến chống quân xâm lược. Việc địa đạo Vĩnh Mốc được đưa vào trong các chuyến du lịch Quảng Trị sẽ giúp du khách như có thể cảm nhận được hơi thở nóng của cuộc chiến năm xưa, cảm thấy quý trọng và biết ơn những người đã ngã xuống vì hòa bình ngày nay.