Đền Cặp Tiên

Tỉnh Quảng Ninh vốn nổi tiếng là vùng đất có nhiều ngôi đền, ngôi chùa thiêng và nổi tiếng. Những ngôi chùa và ngôi đền tại vùng đất thiêng này đều mang trong mình những câu chuyện, những điển tích, điển cố riêng. Và Đền Cặp Tiên hay còn được gọi là đền Cô bé Cửa Suốt cũng là một trong những ngôi đền như vậy.

Đôi điều tìm hiểu về Đền Cặp Tiên (Quảng Ninh)

1. Vị trí của đền Cặp Tiên

Đền Cặp Tiên thuộc vào địa phận của xã Đông Xá, huyện Vân Đồn, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Đền Cặp Tiên nằm trên đảo Cặp Tiên thuộc vào vịnh Bái Tử Long và cách đền Cửa Ông (một ngôi đền nổi tiếng tại thành phố Cẩm Phả) khoảng 2km, và đền Cặp Tiên là một phần trong quần thể di tích lịch sử quốc gia Cửa Ông.

2. Sự tích về đền Cặp Tiên

Đền Cặp Tiên sở dĩ thuộc vào trong quần thể di tích Cửa Ông, vì đền còn có tên gọi khác là đền Cửa Suốt (Chữ Suốt trong từ Suốt Hải Thần Từ, tiền thân của đền Cửa Ông). Về sự tích về đền Cặp Tiên cũng có chút đặc biệt. Ngày trước núi Cặp Tiên nằm ở vùng Đại Độc, dưới chân núi có cái giếng luôn có nước ngọt thanh mát gọi là giếng Cặp Tiên, người dân biển đi về đều lấy nước giếng mang theo. Nơi đây còn được tương truyền rằng là chốn tiên ông thường ghé và có hai nàng tiên xinh đẹp luôn hầu hạ theo sau, hai nàng thường lấy nước giếng ở đây pha trà cho tiên ông.

Rồi họ lập miếu ở giếng là vị trí của đền Cặp Tiên ngày nay sau thờ Tĩnh Huệ Công Chúa con gái Đức Ông Phạm Ngũ Lão và con gái thứ hai của Hưng Đạo Đại Vương là Quyên Thanh Công Chúa. Tĩnh Huệ Công Chúa là thứ phi của Vua Trần Anh Tông. Sau bà không có con nên chọn đường xuất gia, sau khi va băng hà thì có về sửa chữa lại chùa Bảo Sơn (xã Phủ Ủng) rồi lập đền thờ tổ tiên. Đến đời vua Trần Minh Tông (1355) phong bà là Trinh Thuần Phổ Tế Diệu Linh Uyển Dung Ý Đức Khổn Phạm để nhớ công ơn hiếu kính. Bà không có liên quan đến đền Cửa Suốt, mà sau khi đền Cô Cửa Suốt được xây dựng thì bà được rước về thờ phụng ở chốn này. Sau này, vào thời nhà Nguyễn có ông chánh quan đến vùng trông coi và giúp đỡ nhân dân ấm no. Ông còn giúp tu bổ và sửa chữa lại đền, khi ông qua đời nhân dân cũng lập bàn thờ ông tại đền nên đền Cặp Tiên còn có tên gọi khác nữa là đền Quan Chánh.

Vì vậy mà có thể nói đền Cặp Tiên là nơi thờ phụng những con người hiếu nghĩa, vì nước, vì dân. Cũng là đại biểu cho những đức tính đẹp của con người Việt Nam từ ngàn đời nay.

Những điểm đặc sắc khi đến thăm đền Cặp Tiên (Quảng Ninh)

1. Đền chính của đền Cặp Tiên

Đền Cặp Tiên có đền kiến trúc phân làm ba phần chính là khu đền Chính, khu Giếng Tiên và động Sơn Trang. Đền Chính lớn của toàn bộ kiến trúc có hướng nhìn ra phía Đông Bắc. Đền được thiết kế theo hình chữ Đinh, bao gồm bái đường, hậu cung và có tổng diện tích lên tới 102m2. Kiến trúc của đền Chính theo đúng kiến trúc đền chùa cổ, kèo ở trần bái đường được kết nối bằng phương pháp chồng rường con nhi, các cột cửa chính chắc chắn được làm bằng gỗ táu bền bỉ. Trên kèo được treo hoành phi sơn son thiếp vàng, hai bên cột treo câu đối. Sân đền được xây theo lối cấu trúc phương đình cổ, mái đền lợp ngói đỏ hình mũi hài, thiết kế 2 tầng ngói với 8 mặt mái. Kết nối các điểm mái là mái lá đề mang đúng sắc thái ngôi đền cổ. Phương đình còn được đặt một bát hương lớn đúc nguyên khối bằng đồng bắt mắt.

2. Động Sơn Trang thờ Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn

Động Sơn Trang là động thạch nhũ tự nhiên, bên trong có nhũ đá vô cùng đẹp mắt. Phía bên trong được bài trí theo đúng lối kiến trúc thờ mẫu đặc trưng của thời trước, động được chia làm hai gian một phần là bái đường còn phía trong là hậu cung. Phía bên trong được xây lên thành các vách đá khác nhau để đặt tượng vào các khe đá. Gian trong và ngoài được ngăn bằng bức hoàng phi lớn treo ở trên đề 4 chữ “Công đồng sơn trang”. Nơi đây thờ Thờ Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn, nhị vị vương bà và 12 cô Sơn trang, thờ hai cậu hầu cạnh ban mẫu. Phía gian hậu cung còn có thêm bức hoành phi đề 4 chữ “Nữ động sơn trang”.

3. Khu Giếng Tiên

Đây có thể coi là gốc rễ của đền Cặp Tiên (đền Cửa Suốt) vì người dân ban đầu là lập miếu thờ ở nơi này sau mới dựng lên đền thờ. Dù là gần biển nhưng kì lạ thay là nước ở giếng luôn thanh mát và ngọt lành. Người dân truyền rằng kể cả nước biển có tràn vào giếng thì cũng thành nước ngọt mát. Vì người xưa tin đây là nơi có nguồn nước dùng cho tiên uống, nên người ta cũng tin rằng chỉ cần uống và tắm nước giếng này thì người người đều có sức khỏe dồi dào. Cũng vì truyền thuyết đó mà ngày nay, du khách đến thăm quan đền Cặp Tiên sẽ mang một ít nước từ giếng này về mang ý nghĩa cầu sức khỏe và bình an cho bản thân, gia đình và người thân của mình.