Tháp Bình Sơn

Vĩnh Phúc là địa danh nổi tiếng với nhiều cảnh đẹp, các công trình lịch sử được duy trì và tồn tại đến tận ngày nay. Trong đó cần kể đến một di tích lịch sử, một điểm đến tâm linh đó là tháp Bình Sơn – thắng cảnh không nên bỏ qua trong chuỗi du lịch Vĩnh Phúc.

Truyền thuyết tháp Bình Sơn

Tương truyền tháp Bình Sơn được dựng trong vườn táo, giữa cánh đồng Nẫu Xá Tứ Yên, Lập Thạch. Qua một đêm mưa bão, tháp đã đặt tại vị trí như ngày nay. Truyền thuyết về chiếc giếng cạnh tháp, con vịt bằng vàng mang dấu tích của một cây tháp khác bên tháp Bình Sơn đã bay về trời hay truyền thuyết về ông Ngụy Đồ Chiêm là thủ lĩnh của địa phương…

Vị trí của tháp Bình Sơn

Tháp Bình Sơn được xây dựng từ thời Trần, tháp nằm trong khuôn viên của chùa Vĩnh Khánh thuộc thôn Bình Sơn, thị trấn Tam Sơn, huyện Sông Lô tỉnh Vĩnh Phúc.

Kiến trúc của tháp Bình Sơn

Tháp Bình Sơn tiêu biểu cho kiến trúc thời Lý và thời Trần, đây là ngọn tháp đất nung đời Trần cao nhất còn tồn tại đến nay. Tháp Bình Sơn hay còn có tên gọi khác là tháp Then hay tháp chùa Vĩnh Khánh. Đây là một ngôi tháp cổ, tương truyền tháp có 13 tầng nhưng hiện nay tháp còn 11 tầng. Trên nóc tháp có hình khối búp sen chưa nở bằng đất nung, hình ảnh tháp tựa như búp sen vươn thẳng lên trời xanh, dáng vẻ rất thanh thoát.

Chiều cao của tháp Bình Sơn là 15,5 mét. Tháp được thiết kế với hình khối thanh thoát, trang trí đẹp mắt và điêu luyện, đường nét mềm mại. Đây là di tích lịch sử có giá trị cao về kiến thức và lịch sử.

Vào tháng 3 năm 2016, tháp được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt tại Việt Nam.

Cấu tạo của tháp gồm: bình đồ hình vuông, nhỏ dần về phía ngọn, cạnh tầng dưới cùng là 4.45 mét, cạnh tầng 11 là 1.55 mét. Lòng tháp được thiết kế với một khoảng rỗng nhỏ chạy suốt chân tháp đến ngọn. Thân của tháp Bình Sơn với hai lớp gạch: gạch khẩu chịu lực nhiều kích cỡ để xây bệ tháp, trong tháp và giật cấp làm mái phân tầng.

Người ta nghiên cứu và khám phá, phần còn lại của tháp Bình Sơn được xây dựng bằng 13.200 viên gạch nung với hai loại gạch là loại gạch hình vuông kích thước là 0,22m × 0,22m, loại gạch hình chữ nhật có kích thước 0,45m × 0,22m. Nghiên cứu mới đây cho thấy gạch được dùng để xây tháp được nung với độ lửa cao. Những viên gạch được chế tác có mấu, có gờ chỉ để giữ lấy nhau. Mỗi viên gạch có một lỗ hình thang, hai viên xếp sát nhau tạo một mộng cá.

Khi xây tháp, các nghệ nhân căn cứ vào tầm nhìn của người chiêm ngưỡng mà trang trí hoa văn đơn giản, tỉ mỉ hay tinh xảo. Chân tháp được thiết kế với các vành đai cánh sen chồng lên nhau, cho khách tham quan có cảm tưởng như tòa tháp được mọc lên từ một bông sen lớn. Đẹp nhất là khi ngắm từ bệ tháp tới hết tầng 2, chiều cao dưới 2 mét. Tầng hai có trang trí họa tiết rất kỹ lưỡng, phức tạp với những hình họa tiết hoa cúc, cánh sen, lá đề , rồng chạm nổi, hoa mặt nhẫn… Họa tiết tại những tầng trên được trang trí thưa dần, hình dáng đơn giản hơn như hoa chanh, hoa dấu phẩy… Những viên gạch trang trí đều có chân, sau khi xếp vào vị trí cố định sẽ liên kết thành một khối.

Hình rồng được trang trí tại tháp Bình Sơn là rồng có sừng, cuộn tròn mình, đầu rúc vào giữa, chân đạp ra ngoài, sống lưng có vây như răng cưa và một chân trước đưa lên vuốt tóc. Hình sư tử vờn cầu ở chân bệ tháp được thiết kế đơn giản, hai con sư tử không có họa tiết trang trí trên thân mà chỉ là hai hình trơn. Cặp sư tử có một con tiến về phía quả cầu, một con sư tử tiến quá quả cầu, quả cầu nằm trên đuôi sư tử, còn nó quay đầu ngoảnh lại.

Tháp Bình Sơn có thể được coi là công trình nghệ thuật, di tích lịch sử bậc nhất tại Việt Nam, là tác phẩm của bàn tay và khối óc sáng tạo không ngừng của những người thợ Việt Nam. Qua rất nhiều thăng trầm, biến cố của lịch sử, chiến tranh lửa đạn công trình được đánh giá là quý, đẹp, độc đáo, có tuổi đời nhưng chưa được nhiều người biết đến. Nếu địa điểm được truyền bá, thu hút tốt thì đây là nơi tâm linh và giữ được chân du khách.

Tháp Bình Sơn có thể nói là báu vật thời Trần cần được trân trọng và giữ gìn vì những giá trị to lớn về tâm linh và lịch sử. Nếu có dịp đến tham quan du lịch Vĩnh Phúc thì đừng bỏ qua địa điểm độc đáo và đặc sắc này!