Hà Giang hiện nay đã trở thành điểm du lịch hút khách nhất vùng núi phía Bắc. Du khách đến đây không chỉ để thưởng ngoạn phong cảnh thiên nhiên xinh đẹp mà để thưởng thức hương vị độc và lạ của ẩm thực vùng cao trong đó có cháo ấu tẩu – đặc sản độc nhất vô nhị của vùng cao nguyên đá.
Đôi nét về cháo ấu tẩu Hà Giang
Cháo ấu tẩu là một món ăn đặc trưng của người Mông, còn có tên gọi khác là “ cháo độc” hay “ cháo chết người” vì nguyên liệu chế biến chủ yếu từ củ ấu – một loại củ có tính độc dược rất cao. Tuy nhiên, nếu chế biến đúng cách, loại bỏ hết các độc tố thì món cháo ấu tẩu lại rất ngon và có tác dụng tốt cho sức khỏe.
Trước kia, món cháo này chỉ là những món ăn dân dã thường ngày của người dân nhưng hiện nay nó trở nên khá phổ biến và được bình chọn là một trong những món đặc sản của người Hà Giang.
Tìm hiểu về củ ấu tẩu – nguyên liệu độc và lạ
Củ ấu tẩu được xem là linh hồn của món cháo đặc sản này. Ngoài tên gọi ấu tẩu còn có tên gọi khác là củ phụ tử, thường mọc hoang ở vùng núi cao và ra củ vào mùa thu khi thời tiết se lạnh. Vào khoảng tháng 7 đến tháng 10 dương lịch người dân sẽ tiến hành thu hoạch loại quả này.
Theo nghiên cứu khoa học củ ấu tẩu có độc tính cực cao có thể dẫn đến những nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, sau khi loại bỏ độc tố thì nó lại trở thành một vị thuốc có tác dụng chữa bệnh rất tốt, có thể chữa bệnh đau nhức xương khớp, chống cảm mạo, cảm lạnh, chống mụn nhọt…
Cách chế biến củ ấu tẩu
Để loại bỏ hoàn toàn các chất độc tố từ nguyên liệu, người dân đã phát triển một quy trình chế biến tinh tế. Sau khi thu hoạch, củ ấu được đặt qua một loạt bước xử lý cẩn thận. Ban đầu, củ ấu sẽ được rửa kỹ và ngâm trong nước pha với gạo qua đêm. Sau đó, chúng được rửa lại một lần nữa trước khi đặt vào nồi ninh trong khoảng từ 4 đến 5 giờ để loại bỏ hoàn toàn các chất độc tố còn tồn tại. Khi củ ấu đã chuyển thành một dạng bột mịn, người dân sẽ sử dụng nó để nấu chung với gạo và xương lợn, tạo ra món cháo thơm ngon nổi tiếng và phổ biến ở khắp nơi.
Nguyên liệu tạo nên hương vị cháo ấu tẩu
Ngoài nguyên liệu từ củ phụ tử được chế biến công phu thì bát cháo thơm ngon, cháo bổ dưỡng này còn có gạo, nước xương lợn, giò, thịt băm, trứng gà và rau mùi, tử tô, tiêu để dậy mùi.
Cách chế biến món cháo ấu tẩu
Củ ấu sau khi chế biến được loại bỏ độc tính người ta sẽ vo thành từng miếng vừa ăn và có vị rất bùi, dai mềm, hơi đắng. Nguyên liệu đi cùng là gạo tẻ ninh cùng xương lợn cho đến khi nở thành cháo. Bát cháo ấu tẩu có màu nâu đậm, hương vị độc đáo hòa quyện từ vị đắng của củ ấu, vị ngọt béo của nước xương, vị thơm của trứng gà và rau, ngọt, béo ngậy và ăn ngay khi còn nóng. Đối với người nếm thử lần đầu sẽ hơi khó ăn những khi quen vị chắc chắn bạn sẽ ghiền.
Nhất là vào những ngày tiết trời se lạnh, hoặc vào ban đêm sau khi thưởng thức bát cháo bạn sẽ cảm thấy ấm cơ thể, khỏe khoắn và thoải mái hơn nhiều, ngủ sẽ ngon giấc hơn. Vì vậy, nhiều du khách tới với miền sơn cước tối tối vẫn hay vi vu ra các hàng quán trên vỉa hè để tìm ăn cháo ấu tẩu là vì vậy.
Một vài lưu ý khi ăn cháo ấu tẩu
Tuy là một đặc sản khá nổi tiếng nhưng khi ăn loại “cháo độc” này, bạn nên chú ý một số điều sau:
Để đảm bảo sức khỏe thì bạn nên chọn những quán ăn uy tín, nổi tiếng, có kinh nghiệm nấu cháo lâu năm bởi vì họ có nhiều bí quyết để loại bỏ hết tính độc từ loại củ này và không nên mua về đẻ tự nấu nhé.
- Trước khi ăn bạn nên nếm thử một chút vì cháo có vị hơi đắng, đậm đà giống như vị thuốc bắc vậy.
- Đối với phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, trẻ em, người mới ốm dậy không nên ăn loại cháo này.
- Đặc biệt, củ ấu rất kỵ với quả lê nên sau khi ăn cháo bạn không được ăn lê vì nó xung khắc với nhau có thể gây ra ngộ độc cực cao. Phải sau một đêm để cháo tiêu hóa hết bạn mới có thể ăn lại bình thường nhé.
Bỏ túi một số địa quán cháo ấu tẩu uy tín tại Hà Giang
Cháo ấu tẩu là một món ăn khá đặc biệt nên khi thưởng thức nó bạn nên cân nhắc kỹ và tìm đến một số địa chỉ uy tín. Dưới đây là một số quán ăn mà bạn nên bỏ túi trước khi muốn nếm thử hương vị này.
1. Quán Hương:
Quán Hương nằm ở trung tâm thành phố Hà Giang khá đông khách. Chủ quán đã có nhiều năm kinh nghiệm trong việc chế biến cháo ấu tẩu nên vô cùng uy tín và đảm bảo an toàn, sạch sẽ.
Thông tin chi tiết:
- Địa chỉ: Quốc lộ 2, thị xã Hà Giang, tỉnh Hà Giang
- Thời gian mở cửa: 7h – 22h
- Giá tham khảo: 30.000 VNĐ – 50.000 VNĐ.
2. Quán Hoa Thế
Tọa lạc ở thị trấn Mèo Vạc, quán phục vụ rất chu đáo, nhân viên rất nhiệt tình. Ngoài cháo thì quán còn có thêm món bún, phở để thực khách lựa chọn.
Thông tin chi tiết:
- Địa chỉ: Quốc lộ 4, Thị Trấn Mèo Vạc, Hà Giang
- Giờ mở cửa: 6h – 22h
- Giá tham khảo: 25.000 VNĐ – 40.000 VNĐ.
3. Quán Thùy Linh
Không gian của quán Thùy Linh vô cùng rộng rãi, thoáng mát, hương vị cháo đậm đà, chuẩn vị người Mông. Đặc biệt, quán có món ớt chưng để ăn kèm với cháo rất được thực khách ưa chuộng.
Thông tin chi tiết :
- Địa chỉ: Tổ 10 Nguyễn Viết Xuân, phường Trần Phú, thị xã Hà Giang.
- Giờ mở cửa: 6h30 – 11h00
- Giá tham khảo 25.000 VNĐ – 50.000 VNĐ
Cháo ấu tẩu là một trong những đặc sản của người Mông ở Hà Giang. Tuy là một món ăn dân giã nhưng lại rất phổ biến và được du khách rất thích, nhất là những thực khách đã quen với hương vị đắng, bùi và thơm ngon. Ăn bát cháo nóng hổi, nhâm nhi vài chén rượu ngô trong buổi tối se lạnh của trời đông thì không còn gì bằng.
