Với lợi thế về cảnh quan thiên nhiên và bức tranh văn hóa đa dạng, huyện Bình Liêu đang khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch gắn với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Hội thảo “Bảo tồn và phát huy di sản diễn xướng Then trong bối cảnh phát triển du lịch cộng đồng” diễn ra vào ngày 10/5/2024 đã khẳng định du lịch văn hóa không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo tồn các giá trị di sản quý báu của địa phương.
Di sản văn hóa: Chìa khóa phát triển bền vững
Bình Liêu được thiên nhiên ban tặng cảnh quan tươi đẹp, từ những cung đường biên giới thơ mộng, thác nước hùng vĩ cho đến những cánh rừng quế, hồi xanh bạt ngàn. Nhưng điểm nổi bật làm nên sức hấp dẫn của vùng đất này chính là nền văn hóa đặc sắc của cộng đồng các dân tộc thiểu số.
Hiện nay, Bình Liêu sở hữu 22 di sản văn hóa phi vật thể thuộc nhiều loại hình khác nhau: tập quán xã hội, nghệ thuật trình diễn, nghề thủ công truyền thống, ngôn ngữ và ẩm thực. Trong đó, các làn điệu dân ca truyền thống như:
- Hát Then của người Tày (được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại).
- Hát Soóng Cọ của người Sán Chỉ.
- Hát Pả Dung của người Dao.
Bên cạnh đó, các lễ hội truyền thống như Hội đình Lục Nà, Hội hát tháng Ba của người Sán Chỉ và Ngày hội Kiêng gió của người Dao không chỉ phản ánh đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào mà còn là “cầu nối” quan trọng để du khách hòa mình vào không gian văn hóa nguyên bản.
Tiến sĩ Lý Viết Trường (Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển) khẳng định:
“Phát triển du lịch bền vững dựa trên quảng bá di sản là hướng đi phù hợp với thời đại. Bình Liêu đang nắm giữ chiếc chìa khóa để phát triển du lịch, vừa mang lại lợi ích kinh tế, vừa bảo tồn bản sắc văn hóa.”
Hướng đi rõ nét từ quy hoạch và đề án phát triển
Bình Liêu đã xác định du lịch văn hóa là trụ cột trong chiến lược phát triển lâu dài. Nghị quyết số 01-NQ/HU năm 2015 và Đề án phát triển du lịch bền vững gắn với giảm nghèo đến năm 2030 đặt mục tiêu xây dựng sản phẩm du lịch đậm đà bản sắc văn hóa.
Các tuyến du lịch văn hóa sinh thái được thiết kế bài bản, kết nối các điểm đến trọng yếu:
- Tuyến du lịch cộng đồng người Tày: Trung tâm du khách – đình Lục Nà – bản Cáu – cột mốc 1300/1305.
- Tuyến du lịch cộng đồng người Dao: Bản Sông Moóc – thác Sông Moóc – Cao Ba Lanh – chợ Đồng Văn.
- Tuyến kết nối liên tỉnh và nội tỉnh: Từ Vịnh Hạ Long đến Bình Liêu, hòa cùng các điểm văn hóa như Côn Sơn – Kiếp Bạc (Hải Dương) và Yên Tử (Uông Bí).
Việc quy hoạch rõ ràng không chỉ tạo sự liên kết giữa các điểm du lịch mà còn góp phần kết nối Bình Liêu với các trung tâm du lịch lớn trong và ngoài tỉnh, thu hút đông đảo du khách.
Phát huy di sản gắn với phát triển cộng đồng
Đặc biệt, Bình Liêu đang thực hiện các dự án bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Các bản làng như bản người Tày tại Đồng Thanh (Hoành Mô) hay bản người Dao tại Sông Moóc (Đồng Văn) đang được xây dựng thành các bản văn hóa – du lịch kiểu mẫu, vừa phục vụ nhu cầu tham quan của du khách, vừa giữ gìn nét đẹp truyền thống của cộng đồng.
Thạc sĩ Lý Thị Chiên (Hội Di sản văn hóa Việt Nam) đã đưa ra đề xuất cụ thể:
“Cần kết hợp chặt chẽ với các công ty lữ hành để xây dựng các gói sản phẩm du lịch có lồng ghép các tiết mục hát Then trong không gian văn hóa đặc trưng, nhằm tạo điểm nhấn trải nghiệm.”
Tiến sĩ Trần Quốc Hùng (Học viện Dân tộc) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc huy động các nguồn lực đầu tư vào cơ sở hạ tầng và thiết chế văn hóa để xây dựng mô hình du lịch cộng đồng mẫu mực, có thể nhân rộng trên toàn huyện.
Tạo trải nghiệm văn hóa độc đáo cho du khách
Những đề án và định hướng rõ ràng của Bình Liêu đã và đang mở ra không gian du lịch văn hóa độc đáo, nơi du khách có thể:
- Thưởng thức hát Then bên cây đàn tính trong ngôi nhà truyền thống của người Tày.
- Hòa mình vào lễ hội Soóng Cọ hay lễ hội Kiêng gió cùng cộng đồng người Dao và Sán Chỉ.
- Khám phá cuộc sống thường ngày của người dân thông qua các mô hình homestay và các sản phẩm du lịch trải nghiệm cộng đồng.
Việc gắn kết chặt chẽ giữa bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch không chỉ tạo ra giá trị kinh tế mà còn khơi dậy niềm tự hào văn hóa trong cộng đồng dân tộc.
Với tiềm năng phong phú về văn hóa và thiên nhiên, Bình Liêu đang đi đúng hướng khi phát triển du lịch trải nghiệm văn hóa. Những giá trị di sản quý báu được bảo tồn và tôn vinh đã tạo thành sức hấp dẫn đặc biệt đối với du khách gần xa.
Trong tương lai, Bình Liêu sẽ tiếp tục xây dựng các sản phẩm du lịch mang đậm bản sắc địa phương, góp phần vào sự phát triển bền vững của vùng biên cương Đông Bắc này.
Hãy đến với Bình Liêu để khám phá những trải nghiệm độc đáo và hòa mình vào không gian văn hóa đậm đà bản sắc. Đồng hành cùng TRIPMAP.vn để lên lịch trình khám phá trọn vẹn Bình Liêu!
