Sự kiện Lạng Sơn chính thức được UNESCO công nhận là Công viên địa chất toàn cầu không chỉ đánh dấu bước ngoặt lớn trong hành trình phát triển du lịch của vùng đất địa đầu Tổ quốc, mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ di sản địa chất thế giới.
Một “viên ngọc xanh” giữa miền biên viễn
Ngày 28/6 tới đây, Lễ đón nhận danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn sẽ diễn ra trang trọng tại TP. Lạng Sơn. Sự kiện do Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam chủ trì, với sự tham dự của đại diện UNESCO, các bộ, ngành, địa phương và các chuyên gia quốc tế trong lĩnh vực địa chất – văn hóa – du lịch.
Đây là công viên địa chất thứ tư của Việt Nam được UNESCO công nhận, sau Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang), Non nước Cao Bằng và Đắk Nông. Việc gia nhập mạng lưới danh giá này được ông Antonio De Sousa Abreu – Giám đốc bộ phận Khoa học sinh thái và Trái đất của UNESCO – nhận định là “một bước tiến lớn mở ra cơ hội mới về phát triển bền vững gắn với bản sắc di sản cho Việt Nam”.
Trải rộng trên diện tích gần 4.843 km², bao phủ 78% dân số toàn tỉnh, Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn mang trong mình hành trình hơn 500 triệu năm tiến hóa của Trái đất. Không gian địa chất phong phú nơi đây hội tụ từ di chỉ biển cổ, núi lửa cổ, thềm Karst, rừng nghiến nguyên sinh đến các hệ hang động kỳ vĩ như Ngườm Moóc, Thẩm Lũm hay Ùng Roặc.
Đặc biệt, hệ thống khoảng 200 hang động phát triển theo phương ngang, tầng lớp thạch nhũ phong phú đã tạo nên một thế giới ngầm kỳ ảo, vừa nguyên sơ vừa mỹ lệ. Những vùng Karst riêng biệt ở Lạng Sơn có hình thái hoàn toàn khác biệt so với các công viên địa chất tại Hà Giang hay Cao Bằng – điểm này đã được các chuyên gia địa chất quốc tế đánh giá rất cao.
Kho tàng văn hóa đặc sắc
Bên cạnh giá trị địa chất, Công viên còn là nơi lưu giữ đậm đặc những di sản văn hóa phi vật thể và phong tục truyền thống mang màu sắc riêng của các cộng đồng Tày, Nùng, Dao, Kinh. Nhiều lễ hội như Lồng tồng, Ná Nhèm, Kỳ Cùng – Tả Phủ… cùng các thực hành tín ngưỡng Then, thờ Mẫu Tam phủ đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa đại diện của nhân loại.
Sự gắn bó mật thiết giữa cộng đồng cư dân bản địa với tự nhiên nơi đây tạo nên một mô hình sinh thái – văn hóa độc đáo, nơi mà mỗi tảng đá, dòng suối, điệu sli, bài hát then đều mang trong mình câu chuyện lịch sử và tri thức bản địa được truyền đời qua nhiều thế hệ.
Không chỉ là một danh hiệu vinh danh, việc trở thành Công viên địa chất toàn cầu đồng nghĩa với việc Lạng Sơn và Việt Nam bước vào một hành trình mới – hành trình gìn giữ, tôn vinh và phát triển di sản theo hướng bền vững.
Hiện địa phương đã xây dựng 4 tuyến du lịch chính với chủ đề “Dòng chảy sự sống nơi miền đất thiêng”, kết nối 38 điểm tham quan đặc sắc trong công viên. Mỗi tuyến gắn liền với trải nghiệm khám phá thiên nhiên, tìm hiểu lịch sử – văn hóa và giao lưu cộng đồng, từ đó tạo nên “cuộc viễn du kỳ vĩ” dành cho du khách trong và ngoài nước.
Ngoài ra, Lạng Sơn cũng đang hướng tới việc phát triển mô hình du lịch sinh thái – giáo dục – văn hóa, kết hợp với các chương trình bảo tồn và khai thác tài nguyên địa chất có trách nhiệm, phù hợp với chuẩn mực quốc tế của mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO.
Kết nối trong mạng lưới di sản toàn cầu
Sự kiện đón nhận danh hiệu lần này cũng là dịp để Lạng Sơn mở rộng kết nối, học hỏi và hợp tác với các công viên địa chất trong nước và thế giới. Việc có thêm một công viên địa chất được công nhận sẽ làm giàu thêm “bản đồ di sản Việt Nam”, thúc đẩy liên kết vùng, chia sẻ kinh nghiệm và kêu gọi đầu tư – nhất là trong lĩnh vực du lịch bền vững và phát triển cộng đồng.
Quan trọng hơn, đây là lời nhắc về trách nhiệm – trách nhiệm của mỗi người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý trong việc gìn giữ những giá trị quý giá mà thiên nhiên và tổ tiên đã để lại. Bởi danh hiệu UNESCO là niềm tự hào, nhưng sự trường tồn của di sản chỉ đến khi có bàn tay chung tay gìn giữ.
