Nằm ở xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội, làng Đào Thục từ lâu đã nổi tiếng với nghệ thuật dân gian rối nước – một nét văn hóa truyền thống đặc sắc của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Phường rối nước Đào Thục không chỉ là nơi giữ gìn nghệ thuật độc đáo này mà còn trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.
Nghệ thuật rối nước độc đáo của làng Đào Thục
So với các phường rối nước khác ở đồng bằng Bắc Bộ, nghệ thuật rối nước Đào Thục có những nét độc đáo riêng biệt. Nếu nhiều phường rối chủ yếu sử dụng sào kết hợp dây điều khiển quân rối, thì Đào Thục kết hợp nhiều phương thức điều khiển như rối dây, rối sào, rối bè, rối que và rối đống. Đặc biệt, những kỹ thuật như điều khiển rối bằng máy để quân rối có thể di chuyển xung quanh ao hồ hay quay trái quay phải trên mặt nước tạo nên sự sống động và cuốn hút cho các tiết mục biểu diễn.
Không chỉ có những con rối đầy màu sắc, âm nhạc truyền thống cũng là một phần quan trọng trong các buổi biểu diễn tại Đào Thục. Ban nhạc của phường rối bao gồm nhiều loại nhạc cụ như trống to, trống nhỏ, thanh la, nhịp phách, sáo trúc, nhị, đàn nguyệt và đàn tam. Sự kết hợp giữa quân rối biểu diễn dưới nước và người ở Tổ cạn dẫn chương trình, hát và ứng biến linh hoạt giúp tạo nên một buổi biểu diễn sống động, mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam.
Phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ di sản
Nghệ nhân Nguyễn Thế Nghị, một người tận tâm với nghề, chia sẻ rằng phường rối Đào Thục từng trải qua những giai đoạn thăng trầm, có lúc tưởng chừng đã mất nghề. Nhưng nhờ nỗ lực của các nghệ nhân, phường rối ngày càng phát triển. Năm 2007, ông Nghị và một số bạn trẻ trong làng quyết định thay đổi cách tiếp cận để gìn giữ và phát huy giá trị bền vững của nghệ thuật rối nước. “Chỉ biểu diễn vài lần trong năm vào dịp lễ hội sẽ không thể thu hút được lớp trẻ, mà cần biểu diễn thường xuyên hơn và gắn liền với du lịch”, ông Nghị chia sẻ.
Ban đầu, việc “chào hàng” để đưa du lịch vào Đào Thục gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, các nghệ nhân đã thành công trong việc thuyết phục các doanh nghiệp du lịch rằng du khách sẽ có trải nghiệm văn hóa đích thực khi xem rối nước tại làng quê gốc, kết hợp với các hoạt động văn hóa, sinh hoạt khác. Nhờ đó, ngày càng nhiều doanh nghiệp và du khách tìm đến Đào Thục.
Phường rối cũng tổ chức khôi phục các xưởng sản xuất con rối, làm xe trâu, bò kéo, và các trò chơi dân gian để giữ chân du khách. Hiện nay, khi đến Đào Thục, du khách không chỉ thưởng thức các buổi biểu diễn rối nước mà còn có thể tham gia vào các hoạt động trải nghiệm khác, tạo nên chuyến đi đầy ý nghĩa và đa dạng. Du khách thậm chí có thể mua các quân rối về làm quà lưu niệm, mang theo những kỷ niệm đẹp về một làng quê Việt Nam giàu truyền thống.
Ứng dụng công nghệ và tiếp cận đa kênh
Để thu hút thêm nhiều khách du lịch, phường rối Đào Thục đã lập trang web và tích cực quảng bá hình ảnh trên các kênh thông tin trực tuyến. Nhờ đó, không chỉ du khách trong nước mà nhiều đoàn khách quốc tế cũng biết đến Đào Thục và tìm về. Thành công trong việc đưa khách quốc tế về làng đã mở đường cho phường rối tiếp tục tiếp cận với các trường học, mang rối nước đến gần hơn với thế hệ trẻ qua những buổi học ngoại khóa ý nghĩa.
Hiện nay, phường rối Đào Thục tổ chức từ 15 – 30 buổi biểu diễn mỗi tháng, phục vụ nhu cầu tìm hiểu văn hóa dân gian của nhiều đối tượng du khách. Nhờ đó, không khí làng quê trở nên sôi động, những người trẻ trong làng ngày càng đam mê và theo học nghề truyền thống của cha ông. Điều này không chỉ giúp duy trì và phát triển nghệ thuật rối nước mà còn góp phần phát triển kinh tế, đưa du lịch văn hóa trở thành thế mạnh của làng Đào Thục.
Việc kết hợp bảo tồn nghệ thuật truyền thống và phát triển du lịch tại làng rối Đào Thục là minh chứng rõ ràng cho thấy, khi di sản văn hóa được khai thác đúng cách, nó không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn giữ gìn được bản sắc dân tộc. Nhờ những nỗ lực của các nghệ nhân, rối nước Đào Thục không chỉ tiếp tục phát sáng trên thủy đình làng mà còn được nhiều thế hệ du khách trong và ngoài nước biết đến, yêu mến.
Khám phá nét độc đáo của rối nước Đào Thục cùng TRIPMAP và trải nghiệm những giá trị văn hóa đích thực của làng quê Việt Nam. Liên hệ để biết thêm thông tin về các tour trải nghiệm văn hóa truyền thống.
