Du lịch nông nghiệp, nông thôn – Xu hướng mới đầy tiềm năng tại Việt Nam

Du lịch nông nghiệp, nông thôn đang nổi lên như một xu hướng hấp dẫn và được ưa chuộng không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Loại hình du lịch này không chỉ mang lại trải nghiệm giải trí và giáo dục phong phú mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế địa phương và bảo tồn văn hóa truyền thống.

Sự phát triển của du lịch nông nghiệp, nông thôn tại Việt Nam

Việt Nam là quốc gia có hơn 62,7% dân số sống ở vùng nông thôn và sở hữu một nền nông nghiệp phong phú, đa dạng. Đây là nền tảng vững chắc cho sự phát triển du lịch nông nghiệp và nông thôn. Hình thức du lịch này bao gồm các hoạt động trải nghiệm trực tiếp tại các trang trại, làng nghề truyền thống, các hoạt động sản xuất nông nghiệp và các lễ hội văn hóa dân gian.

Một ví dụ tiêu biểu là mô hình du lịch nông nghiệp tại chân núi Ba Vì, do tiến sỹ Ngô Kiều Oanh khởi xướng. Đây là khu du lịch gắn với sản xuất nông nghiệp hữu cơ, kết hợp với các làng nghề truyền thống và cảnh quan tự nhiên. Du khách khi đến đây không chỉ được nghỉ dưỡng mà còn tham gia vào các hoạt động như trồng trọt, chăm sóc vật nuôi, và thưởng thức các món ăn từ nông sản địa phương. Đặc biệt, họ còn có cơ hội tìm hiểu văn hóa đặc trưng của người Mông và Dao qua các trải nghiệm văn hóa tại các điểm di sản.

Tiềm năng và thách thức trong phát triển du lịch nông nghiệp

Việt Nam có nhiều lợi thế tự nhiên và nhân văn để phát triển du lịch nông nghiệp. Tại miền Bắc, nhiều tour du lịch hiện đã khai thác các hoạt động như cấy lúa, làm thủ công mỹ nghệ và trải nghiệm trang trại. Khu vực ngoại thành Hà Nội có 11 trang trại sinh thái kết hợp giáo dục và du lịch trải nghiệm. Miền Trung và Tây Nguyên cũng đang phát triển các tour khám phá văn hóa dân tộc thiểu số, trong khi vùng Đồng bằng sông Cửu Long với đặc thù sông nước và nhà vườn cũng sở hữu tiềm năng lớn cho loại hình du lịch này.

Tuy nhiên, sự phát triển của du lịch nông nghiệp, nông thôn tại Việt Nam vẫn chưa thực sự tương xứng với tiềm năng. Nhiều mô hình vẫn thiếu đầu tư bài bản, cần chính sách hỗ trợ hợp lý để phát triển bền vững. Theo quyết định 922/QĐ-TTg ngày 2/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ, phát triển du lịch nông thôn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Điều này bao gồm việc phát huy vai trò của cộng đồng và thúc đẩy sự tham gia của các doanh nghiệp và hợp tác xã vào quá trình phát triển.

Những bước đi cần thiết cho phát triển du lịch bền vững

Để đảm bảo du lịch nông thôn phát triển bền vững, cần sự tham gia đồng bộ từ chính quyền, người dân và các doanh nghiệp. Các chuyên gia như tiến sỹ Phạm Hương Trang từ Đại học RMIT khuyến nghị rằng, cần có sự đầu tư vào hạ tầng dịch vụ như nông trại, làng nghề, vùng văn hóa đặc trưng và lễ hội địa phương. Những không gian này cần đảm bảo tiêu chuẩn cho các hoạt động lưu trú, trải nghiệm và nghỉ dưỡng.

Sự tham gia của cộng đồng địa phương đóng vai trò then chốt trong việc bảo tồn và lan tỏa giá trị văn hóa. Người dân địa phương không chỉ là người bảo tồn mà còn là cầu nối chia sẻ văn hóa và lịch sử với du khách, từ đó tạo nên những trải nghiệm độc đáo và đậm chất bản sắc.

Một số bước cần triển khai để phát triển du lịch nông nghiệp bền vững bao gồm:

• Gắn chương trình OCOP (Mỗi xã một sản phẩm) với các dịch vụ du lịch.
• Xây dựng đề án phát triển tổng thể cho từng điểm du lịch, dựa trên tài nguyên tự nhiên và văn hóa bản địa.
• Xúc tiến quảng bá và kết nối các điểm du lịch nông thôn với các trung tâm du lịch lớn, sử dụng công nghệ số để thu hút du khách.

Du lịch nông nghiệp, nông thôn không chỉ tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân mà còn góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa và thúc đẩy sự phát triển bền vững của vùng nông thôn Việt Nam. Đầu tư hợp lý, cùng với chính sách hỗ trợ phù hợp và sự đồng lòng của cộng đồng địa phương, sẽ là chìa khóa để đưa loại hình du lịch này “cất cánh” và phát triển mạnh mẽ trong tương lai.